FAQ – Kieskompas 2023

1. Mag Oekraïne op korte termijn lid worden van de NAVO?
Nee. Elke kandidaat-staat dient dezelfde stappen te volgen om lid te worden van de NAVO. Aangezien dat tijd kost, is het procedureel niet mogelijk om op korte termijn lid te worden.
2. Moeten rechters vaker gevangenisstraffen geven in plaats van taakstraffen?
Niet mee eens. Elke zaak dient afhankelijk gewogen worden. Over het algemeen is het opleggen van taakstraffen effectiever om recidive te voorkomen.
3. Moet er een kiesdrempel komen zodat er minder kleine partijen in het parlement komen?
Helemaal niet mee eens. Een kiesdrempel houdt alleen de kleinste partijen tegen terwijl de versplintering zit bij de grotere en middenpartijen. Daarnaast is Nederland een representatieve democratie. Een kiesdrempel gaat er regelrecht in. Het hoort dus niet thuis bij onze democratie.
4. Mogen natuurgebieden groter worden, ook als er dan landbouwgrond verdwijnt?
De woningbouwopgave heeft bij DENK de prioriteit. Indien er geschikte landbouwgrond wordt gevonden voor de woningbouw, dan kunnen er nieuwe woningen geplaatst worden. Indien de vrijgekomen grond niet geschikt is voor nieuwe woningen, dan dienen de natuurgebieden uitgebreid te worden.
5. Moet de regering zich inzetten om de wolf te beschermen?
De wolf mag de ruimte krijgen om te groeien, maar dit mag niet ten koste gaan van de veiligheid en leefbaarheid.
6. Hoe kunnen de tekorten op de arbeidsmarkt verminderd worden?
Arbeidsmigratie kan een belangrijke bijdrage aan het oplossen van de tekorten op de arbeidsmarkt.
7. Mag er op kunst en cultuur bezuinigd worden?
Op de topsalarissen bij de NPO mag bezuinigd worden, maar het aanbod van kunst en cultuur moet toegankelijk en betaalbaar blijven. DENK staat voor een breed en divers aanbod van kunst en cultuur, maar vindt het niet zwaarwegend in vergelijking met (urgentere) beleidsprioriteiten zoals armoede- en discriminatiebestrijding.
8. Moeten er minder internationale studenten op Nederlandse universiteiten worden toegelaten?
Het grote aantal internationale studenten draagt bij aan de woningnood, waardoor zij én Nederlandse studenten geen woning kunnen krijgen. DENK wil dat Nederlandse studenten de prioriteit krijgen.
9. Mogen de gasvelden in Groningen definitief worden gesloten?
We halen geen gas meer uit Groningen. DENK wil wel onderzoeken hoe we gas kunnen halen uit de Noordzee.
10. Mogen de inkomensgrenzen omhoog zodat meer mensen hiervoor in aanmerking komen?
Een sociale huur dient er niet alleen voor lage inkomens te zijn, maar ook middeninkomens. DENK is daarom voor het verhogen van de inkomensgrenzen.
11. Mogen eigenaren van grond, die bestemd is voor woningen, verplicht worden om te beginnen met bouwen?
Om de woningnood te bestrijden, is het noodzakelijk om de woningbouw blijvend aan te jagen. Het daartoe verplichten behoort tot de mogelijkheid.
12. Mogen woningen gebouwd worden in gebieden met risico op overstromingen?
De overheid moet de bouw van nieuwe woningen aanjagen, maar daarbij dient de veiligheid niet het uit oog verloren worden. DENK is daarom een tegenstander van woningen bouwen in risicogebieden.
13. Mag het isoleren van woningen vertraagd worden door de aanwezigheid van vleermuizen of andere beschermde diersoorten?
Vleermuizen en andere beschermde diersoorten vervullen een belangrijke rol in ons ecosysteem. Echter vindt DENK dat de prioriteit moet gaan naar het bouwen van meer woningen. Daarom dient de isolatie van woningen doorgang te vinden.
14. Dient de overheid schade aan de fundering van huizen, ontstaan door verlaging van het grondwater, te vergoeden?
DENK vindt dat de overheid de schade aan de fundering van huizen, ontstaan door verlaging van het grondwater, dient te vergoeden. Anders ontstaat het risico dat de bewoners geen dak meer boven het hoofd hebben, met alle gevolgen van dien voor de bewoners alsook samenleving.
15. Moeten appartementseigenaren toestemming vragen aan de VvE indien zij dubbelglas willen plaatsen?
DENK vindt dat het niet hoeft. De isolatie van woningen dient voorrang te krijgen, zodat mensen hun energierekening omlaag kunnen krijgen.
16. Moet de stem van woningzoekenden meer gaan meewegen dan de stem van omwonenden bij inspraakprocedures over nieuwe woningen?
De woningnood is hoog. Het is belangrijk dat iedereen een dak boven het hoofd krijgt, daar hebben niet alleen de woningzoekenden baat bij, maar ook de samenleving. Omwonenden moeten een stem blijven hebben, maar dat mag de woningbouw niet in de weg staan.
17. Moeten er zo veel mogelijk windmolens op zee worden geplaatst, ook al gaat dit ten koste van de visserij?
DENK vindt dat er windmolens op zee kunnen worden geplaatst, maar de visserij mag daarbij niet in de weg worden gestaan. Onze visserij beschermen heeft de prioriteit.
18. Moet de overheid de ontwikkeling van energie via waterstof aan de markt overlaten?
Nee, de overheid moet deze taak op haar nemen.
19. Om meer technische vakmensen voor de energietransitie te krijgen, krijgen MBO-ers een bonus als zij hun opleiding hebben afgerond. Is DENK het daarmee eens?
Ja, er dient veel meer waardering te komen voor onze mbo’ers. Zonder hen krijgen wij de energietransitie niet rond. Om de instroom van nieuwe mbo’ers te bevorderen, dient er een forse bonus te zijn.
20. Moet de subsidie blijven geven aan het gebruik van mest om energie uit op te wekken?
Energie uit mest kan bijdragen aan de energietransitie. De overheid moet dit daarom blijven subsidiëren.
21. Moeten belastingen voor elektrische auto’s lager zijn dan voor auto’s op benzine en diesel?
Belastingen voor auto’s dienen gelijk te zijn. Het zijn vooral de zeer hoge inkomens die rijden in elektrische auto’s. Lagere belasting op elektrische auto’s zou daarmee een belastingvoordeel voor de rijksten betekenen.
22. Wat is de visie van DENK op de zorgmarkt?
DENK is voor minder marktwerking en meer overheid. De overheid dient de marktmeester te zijn en prijzen te reguleren. Het huidige systeem werkt onvoldoende en leidt tot te hoge prijzen voor de zorgconsument. Dit systeem moet fundamenteel veranderen.

Ook dient het aanbod aan verschillende zorgverzekeringen terug worden gebracht. Dat maakt het duidelijker voor de burger.

Zorg heeft een publieke functie. Daarom moet het terug in overheidshanden worden gebracht. DENK wil daarom af van de concurrentiestrijd tussen zorgaanbieders door het volledig onder overheidsbeheer te brengen. Een van de eerste stappen die wij daarom moeten nemen, is om de winsten van de commerciële zorgaanbieders te begrenzen. Zorginstellingen moeten niet gericht zijn op winst. Dat het de innovatie zou verminderen, betwijfelen wij. Dat neemt niet weg dat zorginstellingen zich onverminderd moeten blijven richten op de zorg van hun patiënten.

Zorgaanbieders hebben ook een verantwoordelijkheid om de kosten zo laag als mogelijk te houden. DENK wil daarom dat de regering aanstuurt op meer samenwerking tussen de zorgaanbieders.
23. Alle behandelingen waarvoor geen duidelijk bewijs is dat ze werken, moeten uit het basispakket. Eens?
DENK vindt dat bewezen behandelingen in het basispakket komen. Daarvan weten wij namelijk zeker dat ze werken.
24. Hoe kijkt DENK naar arbeidsmigratie om de tekorten in de zorg op te vullen?
De huidige tekorten in de zorg leiden ertoe dat onze ouderen bijvoorbeeld niet de zorg en hulp krijgen die zij verdienen. DENK vindt dat we pragmatisch moeten kijken om de tekorten terug te dringen, daarbij moeten we dus ook kijken buiten onze landsgrenzen. Denk aan landen als Suriname, de Caraïben, Turkije of Marokko enzovoort.
25. Artsen in het ziekenhuis mogen als zelfstandig ondernemer blijven werken en hoeven niet verplicht in loondienst. Eens?
DENK wil dat de volledige aandacht en zorg gaat naar de patiënt. De externe inhuur van zorgmedewerkers als artsen is heel erg duur voor de zorginstellingen. Daarom dienen we externe inhuur terug te dringen en artsen in loondienst te nemen.
26. Hoe kijkt DENK naar mantelzorgers?
Mantelzorgers zijn geen vervanging voor professionele zorgmedewerkers. Mantelzorgers zijn een goede aanvulling, maar moeten niet belast worden met taken die eigenlijk gedaan moeten worden door een professional.

Mantelzorgers zijn onmisbaar. Zij zorgen ervoor dat hun bekenden broodnodige zorg en hulp krijgen. Mantelzorgers besparen daarmee de samenleving miljoenen euro’s. Zij maken zelf echter ook veel kosten. Daarom dient er een financiële vergoeding te zijn.
27. Hoe kijkt DENK naar de toenemende vergrijzing?
Er is een balans tussen wat van mensen gevraagd kan worden en wat de zorg zou moeten leveren. In de afgelopen jaren hebben we gezien dat onder het mom van zelfredzaamheid bezuinigingen werden doorgevoerd. DENK wil dat elke oudere de zorg krijgt die het verdient en mag daarbij rekenen op de overheid.

Het tekort in de zorg betekent niet dat we geen nieuwe mensen mogen toelaten in het verpleeghuis. DENK vindt dat iedereen recht moet blijven hebben op de zorg en hulp die zij nodig hebben.

DENK vindt dat de zorg voor patiënten leidend moet zijn. Privacygegevens mogen daarom gedeeld worden, zij het onder strenge voorwaarden. Belangrijke aandachtspunt daarbij is dat het niet mag leiden tot ongeremde gegevensdeling, etnische profilering of discriminatie.

Ouderen hebben behoefte aan fysiek contact. Wie digitaal een afspraak kan afhandelen met de arts, mag die mogelijkheid creëren. Wie echter niet digitaal vaardig is en meer behoefte heeft aan fysieke contact, moet ten alle tijden kunnen blijven rekenen op een fysieke afspraak met de dokter.

De zorg dient altijd toegankelijk en betaalbaar te zijn. DENK is daarom fel gekant tegen een boete voor mensen die ten onrechte gaan naar de spoedeisende hulp. Mensen kunnen een vergissing maken en deze moet niet gelijk keihard afgestraft te worden met een boete.
28. Om de kwaliteit te verbeteren is het beter als complexe zorg op enkele plekken in Nederland plaatsvindt, ook al wordt de beschikbaarheid in de regio dan minder. Eens?
DENK vindt dat alle burgers in alle regio’s toegang moeten blijven hebben tot kwalitatieve zorg.
De overheid dient daarbij te garanderen dat er overal in het land voldoende huisartsen zijn. Desnoods dienen huisartsen een extra financiële beloning te krijgen indien zij gaan werken op plekken waar er te weinig huisartsen zijn.
29. De overheid moet meer geld uitgeven aan cultuur in de regio en minder aan grote landelijke culturele instellingen. Eens?
Cultuur is er voor iedereen, ongeacht regio of de grootte van de culturele instelling. De grote culturele instellingen zijn echter in staat om zelf méér inkomen te genereren. DENK vindt daarom dat er verhoudingsgewijs meer geld kan naar cultuur in de regio.

Er zijn grote verschillen binnen de grote steden als het gaat om het aanbod van cultuur. Dat ongelijke aanbod moet gelijk worden getrokken. Daarom is DENK tegen bezuinigingen op cultuur in de grote steden ten faveure voor meer culturele voorzieningen in de regio.
30. Omdat drugscriminaliteit toeneemt, mogen toezichthouders in natuurgebieden een vuurwapen krijgen. Eens?
Alleen de politie heeft de geweldsmonopolie. In plaats van toezichthouders bewapenen met een vuurwapen, dienen wij fors meer te investeren in meer agenten.
31. Mag er in Zeeland geen landbouwgrond meer worden ontpolderd?
Het ontpolderen van nieuwe landbouwgrond is in principe een lokale afweging, maar Nederland kampt met een woningnood en daarbij dient bij elke vrijgekomen gebied te onderzoeken of er geen woningen bijgebouwd kunnen worden.
32. Moet er in Zeeland een groot bevolkingsonderzoek komen, naar de aanwezigheid van de schadelijke stof PFAS in het lichaam?
Burgers verdienen duidelijkheid over welke (gevaarlijke) chemische stoffen zij mee in aanraking komen. We zien dat PFAS niet alleen in het water en de grond zit, maar in bepaalde huishoudelijke producten. De totale blootstelling aan PFAS kan gevaarlijk zijn. DENK wil daarom dat er een groot bevolkingsonderzoek komt in Zeeland naar de aanwezigheid van PFAS.

33.Hoe kijkt DENK naar de wapenleveranties aan Oekraïne?
De criminele Russische invasie in Oekraïne heeft DENK altijd ten strengste veroordeeld. Nederland heeft tot dusver een belangrijke rol gespeeld in het leveren van wapens. Uiteindelijk dient er wel vrede te komen. DENK wil daarom dat er wordt toegewerkt naar vrede en waarbij wapenleveranties op de lange termijn niet meer nodig zullen zijn.
34. Hoe kijkt DENK tegen verduurzaming van woningen?
DENK staat voor verduurzaming van woningen, maar wil particuliere huizenbezitters niet verplichten om energiebesparende maatregelen aan te leggen. De overheid dient hen wel te stimuleren. Dit geldt ook bij de aankoop van een nieuwe huis.
De overheid moet blijvend investeren om de energietransitie mogelijk te maken. Hoewel DENK de energietransitie belangrijk vindt, prioriteren wij, gezien de woningnood, echter de woningbouwopgave.
35. Moet de overheid investeren in dure medicijnen die mensen slechts een korte tijd langer laten leven?
DENK vindt dat er geen prijskaartje gehangen kan worden aan een mensenleven. Elke dag extra in leven is een extra investering waard. DENK wil daarom geld blijven investeren in (dure) medicijnen die mensen langer laten leven.
36. Moeten mensen met lichte mentale klachten elders geholpen worden om de wachtlijsten in de GGZ te verkorten?
DENK vindt dat het mogelijk is om lichte mentale klachten vaker te laten behandelen door de zogeheten POH-GGZ in de eerste lijn. Daarmee zorgen we voor een verkorting van de wachttijden bij de GGZ voor de mensen die zwaardere mentale klachten ervaren. Vanzelfsprekend moet daartegenover wel staan dat de eerste lijn (huisartsenzorg) passend gefinancierd wordt.
37. Moet de overheid burgers die niet verzekerd zijn vergoeden bij natuurrampen?
Het is de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat onze burgers veilig kunnen leven en dat zij beschermd worden tegen natuurrampen. Indien blijkt dat de overheid er niet in slaagt om particuliere burgers voldoende te beschermen, dient de overheid de schade als gevolg van natuurrampen te vergoeden. Dat geldt ook voor zekere mate als zij niet voldoende verzekerd zijn.